Trao đổi học tập: Trích dẫn và liệt kê tài liệu tham khảo

Khi làm báo cáo, đồ án, khóa luận chúng ta thường trích dẫn và liệt kê danh mục tài liệu tham khảo. Tài liệu tham khảo là các tài liệu khoa học đã được kiểm chứng về tính đúng đắn như sách, giáo trình, bài báo khoa học, báo cáo hội nghị, tài liệu của nhà sản xuất, luận văn, luận án, v.v. Trính dẫn tài liệu tham khảo được sử dụng khi dùng ý tưởng, dữ liệu hoặc hình ảnh v.v. của người khác.

Đối với người viết báo cáo, tài liệu tham khảo nhằm chỉ ra các chứng cứ khoa học đã được kiểm chứng làm cơ sở cho các kết luận logic, khẳng định tính đúng đắn, khoa học của báo cáo, làm tăng tính thuyết phục của báo cáo. Việc trích dẫn tài liệu tham khảo cũng tránh hiện tượng đạo văn, lấy ý tưởng, công trình của người khác làm của mình mà không chỉ rõ nguồn gốc.

Với người đọc thì danh mục các tài liệu tham khảo cung cấp nhiều thông tin. Việc liệt kê tài liệu tham khảo giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm các thông tin kiểm chứng các cơ sở lý luận của công trình. Đồng thời, qua tài liệu tham khảo còn cho người đọc thông tin về mức độ hiểu biết sâu rộng vấn đề của người nghiên cứu, thông tin về các hướng nghiên cứu chính trong lĩnh vực cũng như các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu. Do đó, liệt kê tài liệu tham khảo phải giúp người đọc dễ dàng tra cứu, tìm kiếm để kiểm chứng thông tin tài liệu gốc trong thư viện, trong cơ sở dữ liệu của các trang cung cấp thông tin.

Khi trích dẫn và liệt kê tài liệu, một số sinh viên có sự nhầm lẫn như đưa vào danh sách tài liệu tham khảo địa chỉ của các trang web tìm kiếm như www.google.com, www.alldatasheet.com. Một số sinh viên liệt kê tài liệu không theo chuẩn mực, quy ước nào. Thực tế, có nhiều cách liệt kê tài liệu tham khảo theo các chuẩn khác nhau tùy thuộc vào từng nhà xuất bản, tạp chí, hội nghị hay trường, khoa. Sau đây tôi xin giới thiệu cách trích dẫn và liệt kê tài liệu tham khảo theo kiểu IEEE Reference Order và cách sử dụng phần mềm MS Word 2007 để trích dẫn và liệt kê tài liệu tham khảo.

Trích dẫn tài liệu khoa học là chỉ ra một kết luận, kết quả, dự báo, nhận xét v.v. từ một công trình nghiên cứu khoa học. Trích dẫn gồm 2 hình thức là trích dẫn nguyên văn và trích dẫn gián tiếp. Dù là cách trích dẫn nào cũng phải cung cấp cho người đọc cơ hội kiểm chứng bằng cách chỉ ra được thông tin liên quan giúp cho việc tìm kiếm tài liệu gốc được dễ dàng. Đối với IEEE Reference Order, tài liệu được chỉ ra theo số thứ tự trong danh sách tài liệu tham khảo và được đặt giữa hai dấu ngoặc vuông ([STT]).

Tiếp theo là cách liệt kê danh mục tài liệu tham khảo. Theo kiểu IEEE Reference Order, các tài liệu tham khảo đều được đánh số theo thứ tự trích dẫn tài liệu.

Tài liệu là một cuốn sách:

[STT]. Tên tác giả (các tác giả). Tên sách. Nơi xuất bản: Nhà Xuất Bản, năm xuất bản, trang.

Tài liệu là một chương sách:

[STT]. Tên tác giả (các tác giả). "Tên chương" Tên sách, ấn bản, tập. Tên biên tập, Ed. Nơi xuất bản: Nhà xuất bản, năm xuất bản, trang.

Bài báo trong tạp chí:

[STT]. Tên tác giả (các tác giả). "Tên bài báo". Tên tạp chí, số quyển, trang, ngày.

Cuối cùng, tôi xin trình bày cách sử dụng phần mềm Word 2007 để tạo danh sách tài liệu tham khảo tự động.

Cài đặt

MS Word 2007 chỉ cung cấp một số cách trích dẫn tài liệu tham khảo. Để có thể liệt kê tài liệu tham khảo theo kiểu IEEE Reference Order ta cần một file có thể download tại trang web: http://bibword.codeplex.com/releases/view/19764

Sau đó copy file vừa tải vào đường dẫn sau (nếu cài đặt MS Word mặc định):

C:\Program Files\Microsoft Office\Office12\Bibliography\Style

Khởi động lại MS Word

Tạo và quản lý danh sách tài liệu tham khảo

Để thêm một tài liệu tham khảo vào danh mục ta tiến hành như sau: Nhấn vào References trong Ribbon.

Hình 1: Ribbon quản lý tài liệu tham khảo

Trong Citations & Bibliography, chọn Style. Trong danh sách thả xuống, chọn IEEE Reference Order

Hình 2: Lựa chọn kiểu sắp xếp tài liệu tham khảo IEEE-Reference Order

Trong Citations & Bibliography chọn Manage Sources

Hình 3 Cửa sổ quản lý tài liệu tham khảo

Chọn New...

Ví dụ: nguồn tham khảo là một cuốn sách với các thông tin sau:

- Tên tác giả: Nguyễn Tăng Cường, Phan Quốc Thắng

- Tên sách: Cấu trúc và lập trình họ vi điều khiển 8051

- Năm xuất bản: 2003

- Nơi xuất bản: Hà nội

- Nhà xuất bản: KHKT

- Tập: I

Ta điền thông tin vào như hình:

Hình 4: Nhập thông tin tài liệu tham khảo

Nhấn OK, cửa sổ quản lý tài liệu sẽ có dạng:

Hình 5: Cửa sổ quản lý tài liệu tham khảo

Tương tự, chúng ta có thể thêm nhiều tài liệu tham khảo khác như sách, báo khoa học, báo cáo hội nghị v.v. để tạo thành một danh sách các tài liệu tham khảo.

Chèn trích dẫn tài liệu tham khảo

Ví dụ, muốn chèn trích dẫn tài liệu tham khảo tại vị trí cuối câu, đặt con trỏ tại vị trí đó. Sau đó nhấn References -> Insert Citation, chọn tài liệu tham khảo.